Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

Single w Polsce i Brazylii w izolacji społecznej: sytuacje życiowe

Julita Czernecka — 2024-03-31

Artykuł bazuje na danych ilościowych z badania „Osoby samotne w izolacji społecznej: badanie międzynarodowe”. Badanie to rozpoczęło się w 2020 r. i miało na celu zrozumienie, z perspektywy płci, w jaki sposób osoby samotne z Brazylii i Polski doświadczyły izolacji społecznej z powodu pandemii COVID-19. W badaniu wzięły udział samotne osoby dorosłe obu płci, które w tym czasie nie były zaangażowane w romantyczny związek. Badanie ma charakter eksploracyjny, z metodami ilościowymi, z wykorzystaniem kwestionariuszy ankiet jako narzędzi. W tym tekście zamierzamy przedstawić profil uczestników w próbie brazylijskiej i polskiej, starając się opisać z perspektywy płci i intersekcjonalnej, jak żyły osoby samotne w pierwszych miesiącach 2020 r., kiedy pandemia została rozpoznana z uwzlędnieniem podstawowych cech statusowych i społeczno-demograficznych, warunków życia, rodzicielstwa i przypadkowych relacji.

Współczesny kryzys zdrowia psychicznego młodzieży – perspektywa Polski

Agata Żółtaszek — 2024-03-31

Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych w populacji gwałtownie rośnie w ostatnich latach, a młodzi ludzie są grupą szczególnie wrażliwą. Są nie tylko bardziej narażeni na zaburzenia psychiczne, ale dochodzi również do trwającej długi czas kumulacji obciążeń. Obecnie skala problemu jest ogromna. W związku z tym różne organizacje i zrzeszenia ostrzegają w związku z trwającym kryzysem zdrowia psychicznego.

Niniejsze badanie ma na celu zbadanie skali kryzysu zdrowia psychicznego młodzieży w kontekście rozwoju społeczno-gospodarczego. Skupiono się na związanych z tym problemem obciążeniach dla społeczeństwa i gospodarki, a także na dostrzeganych postępach w zakresie podstawowych problemów. Ocena tego zjawiska jest dokonywana poprzez studia literaturowe i eksploracyjną analizę danych, które pozwalają na wskazanie bieżących tendencji i nowych zjawisk dotyczących czynników ryzyka i zaburzeń psychicznych młodych ludzi, zarówno globalnie, jak i koncentrując się na polskiej perspektywie, a ponadto ocenę dostępności psychiatrycznej opieki zdrowotnej w Polsce, Europie i na świecie.

Uzyskane wyniki wskazują, że zdrowie psychiczne i dobrostan psychiczny przez długi czas nie były uznawane za priorytety opieki zdrowotnej. W szczególności trzy kwestie zasługują na szczególną uwagę w kontekście kryzysu zdrowia psychicznego młodzieży. Po pierwsze, uzależnienia, zwłaszcza od Internetu i smartfonów, co staje się globalnym problemem wśród młodych ludzi. Po drugie, wpływ pandemii COVID-19 odpowiadającej za katastrofalny stan zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Po trzecie, dostępna opieka psychiatryczna i jej jakość są nieadekwatne do rosnących potrzeb młodych ludzi we współczesnym świecie.

Kadencyjność władzy wykonawczej na przykładzie wyborów samorządowych w województwie łódzkim

Ewelina — 2024-03-31

Artykuł dotyczy zagadnień związanych z kadencyjnością organu wykonawczego w polskich jednostkach samorządu terytorialnego. Celem artykułu jest dokonanie przestrzennej analizy zjawiska wielokadencyjności wójtów województwa łódzkiego. Badanie przeprowadzono w dwóch wymiarach: przestrzennym (gminy wiejskie województwa łódzkiego) i czasowym (wybory samorządowe w latach 2002, 2006, 2010, 2014 i 2018). Analiza dokonana w oparciu o dane z Państwowej Komisji Wyborczej ujawniła, że ponowny wybór to częste zjawisko w gminach wiejskich. Wynika on prawdopodobnie z tego, iż władze lokalne odpowiadają na potrzeby i oczekiwania wyborców. Wzmacnia to ich pozytywne odczucia, zwiększa zadowolenie i prowadzi do kształtowania pozytywnych motywów udziału w wyborach samorządowych oraz decyzji wyborczych (utożsamianych z reelekcją organu wykonawczego gminy).

Badanie społeczności internetowych: nowe wyzwania dla badacza

Wojciech Mincewicz — 2024-03-31

Artykuł stanowi głos w dyskusji na temat badań prowadzonych w społecznościach internetowych przez badaczy społecznych. Składa się z trzech części. Po wprowadzeniu autor wskazuje na istotne cechy, które określają te społeczności oraz wskazuje na typy wyróżnione przez innych badaczy, porządkując dotychczasową refleksję o charakterze metodologicznym. Społeczności wirtualne, czyli takie, w których ludzie spotykają się w cyberprzestrzeni i komunikują na tyle długo, aby poznać i stworzyć trwałe relacje w momencie, gdy staje się obiektem eksploracji empirycznej, wymaga wykorzystania określonych metod i technik badawczych. Problem podejmowany w drugiej – najbardziej obszernej części opracowania, dotyczy wykorzystania klasycznych metod obserwacji rzeczywistości społecznej podczas badań nad społecznościami internetowymi. Ostatnia, trzecia część to próba naświetlenia problemów i wyzwań, jakie stoją przed badaczami wobec cyfryzacji życia społecznego. Wśród zidentyfikowanych znalazł się dostęp do danych, które mają charakter cyfrowy, a jedną z istotniejszych umiejętności badaczy jest dotarcie do tychże.

Pomiędzy protorasizmem szlacheckim a rasizmem naukowym. Studium porównawcze praktyk urasawiania innych na przykładzie polskich chłopów pańszczyźnianych i Afroamerykanów

Paweł Taradejna — 2024-03-31

Celem artykułu jest dokonanie studium porównawczego zjawisk protorasizmu szlacheckiego i nowożytnego rasizmu naukowego oraz ujęcia ich, zgodnie z funkcjonującą praktyką akademicką, w kategorii faktów społeczno-kulturowych. Autor zarysowuje charakterystykę zjawisk: polskiego protorasizmu szlacheckiego i medykalizacji pojęcia ludzkiej rasy w Stanach Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku, zaprzęganej w proces wtórnego uprzedmiatawiania nie-białej ludności. Wskazuje na pewne elementy wspólne praktyk urasawiania Innych zarówno w szlacheckiej Polsce, jak i oddalonej w czasie Ameryce. W tym kontekście rozpatruje rasizm jako kategorię analityczną będącą narzędziem Foucaultowskiej władzy dyskursywnej, podkreślając jej klasowy i dystynkcyjny charakter. Zwraca uwagę na przemiany, które dokonywały się w rozumieniu pojęcia rasy wraz z postępującym rozwojem oświeceniowego europejskiego ideału naukowości. Wskazuje na cechy i figury powszechnie utożsamiane z Innymi. Ich podobieństwo tłumaczy wspólnym rdzeniem, wywodzącym się ze wczesnego europejskiego etnocentryzmu.

Socjalizacja płciowa i postrzeganie płci przez osoby nieheteronormatywne

Natalia Izydorczyk — 2024-03-31

Artykuł koncentruje się na wynikach badań przeprowadzonych na potrzeby pracy licencjackiej zatytułowanej: „Socjalizacja płciowa i postrzeganie płci przez osoby nieheteronormatywne”, w której autorka koncentruje się na socjalizacji płciowej rozmówców o nieheteronormatywnej tożsamości płciowej i/lub seksualnej, ich narracji na temat tożsamości płciowej (w sensie ogólnym, jak i osobistym) i ekspresji płciowej, oczekiwanych od nich rolach społecznych w wyniku płci przypisanej przy urodzeniu oraz ograniczeniach, z jakimi spotykają się w życiu codziennym ze względu na swoją tożsamość płciową. Konstruktywizm społeczny wskazuje, że męskość i kobiecość nie są stałymi, ale zdolnymi do modyfikacji płynnymi wytworami codziennych interakcji. Proces konstruowania własnej płci wiąże się ściśle z dominującym dyskursem definiującym normy męskiego i kobiecego zachowania, które stają się przytłaczająco restrykcyjne w odniesieniu do myślenia i działania jednostki. Na potrzeby omawianego badania zebrano dane z dziewięciu indywidualnych wywiadów pogłębionych wspartych scenariuszem. Podczas tych wywiadów rozmówcy dzielili się swoimi osobistymi historiami na temat wychowania płciowego, wyjaśniali, co oznacza identyfikacja z płciowym spektrum, wskazując na wygląd i opisując swoje doświadczenia związane z coming-outem.

Architektura szkoły, jej adaptabilność i przejawy życia uczniów w szkole: studium przypadku liceum plastycznego w Krakowie

Angelika Lasiewicz-Sych — 2024-03-31

Przedstawione tu badania studium przypadku koncentrują się na modernistycznym budynku Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie. Celem projektu było zbadanie możliwości adaptacyjnych architektury szkolnej w odpowiedzi na nowe wyzwania edukacyjne. Badania przeprowadzono z użyciem papierowych kwestionariuszy; odpowiedzi na ankietę udzieliła większość uczniów szkoły (N = 167). Do zebrania danych wykorzystano techniki mieszane, w tym rysunki uczestników i swobodne wypowiedzi. Badane kwestie obejmowały ocenę responsywności szkoły na potrzeby uczniów, zrozumienie przez uczniów znaczenia miejsc, identyfikację ulubionych miejsc oraz analizę emocjonalnego związku i identyfikacji z celami szkoły a wykorzystanie przestrzeni szkolnej. Wyniki badania wskazują, że uczniowie cenią sobie artystyczną atmosferę szkoły, ale także pragną, by przestrzeń szkoły oferowała im możliwość większego uczestnictwa i kreatywności w definiowaniu miejsc, w których toczy się ich codzienne życie w szkole.