Contemporary communication and ratiomorphization of meaning

Jan Pleszczyński

doi:10.18778/1505-9057.58.04

Autor

Jan Pleszczyński Ph.D. hab., Marie Curie-Skłodowska University in Lublin, Faculty of Political Science and Journalism, Institute of Communication and Media Studies https://orcid.org/0000-0001-7607-2965

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.58.04

Słowa kluczowe:

komunikacja społeczna, nowoczesne technologie medialne, epistemologia komunikacji, racjomorfizm, sens, aksjologia

Abstrakt

W artykule próbuję pokazać, że we współczesnej komunikacji, a zatem także w życiu społecznym, ujawnia się coraz więcej racjomorfizmu. Racjomorfizm definiuję jako wrodzone, determinowane genetycznie, nieświadome, ale teleonomicznie ukierunkowane na przeżycie zdolności poznawcze organizmów żywych. Nie można go jednak utożsamiać wyłącznie z emocjami ani z irracjonalizmem. We współczesnej komunikacji zdominowanej przez nowe media racjomorfizm przybiera formę technoracjomorfizmu. Jest zatem oczywiste, że racjomorficzność pojawia się także w sferze sensu.

W epoce przedinternetowej sens wiązał się z racjonalnością i uniwersalnymi wartościami, takimi jak prawda, dobro i piękno. W epoce internetu następuje zwrot ku wartościom racjomorficznym: prawda jest zastępowana przez akceptację, dobro przez pożytek, zaś piękno przez atrakcyjność.

Paradoksalnie, ta nowa strategia odnajdywania i tworzenia sensu, jest we współczesnym środowisku komunikacyjnym strategią racjonalną.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Jan Pleszczyński - Ph.D. hab., Marie Curie-Skłodowska University in Lublin, Faculty of Political Science and Journalism, Institute of Communication and Media Studies

Jan Pleszczyński – Ph.D. hab., professor of UMCS. Graduate of biology (1981, UMCS), he acquired his Ph.D. in philosophy (1997, KUL), and was habilitated at the Faculty of Political Science, UMCS (2014). He published, e.g. Epistemologia komunikacji medialnej. Perspektywa ewolucyjna (2013), Etyka dziennikarska i dziennikarstwa (2015). He is currently working on a book devoted to the ratiomorphic turn in communication and culture.

Bibliografia

Bendyk Edwin, “Krytyka rozumu cyfrowego”, Przegląd Polityczny 2018, issue 149, pp. 12–30.
Google Scholar

Costa da Newton C.A., French Steven, Science and Partial Truth, Oxford University Press, Oxford 2003, pp. 8–20, https://doi.org/10.1093/019515651X.003.0002
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/019515651X.003.0002

Czaja Dariusz, “Żarliwość i melancholia. Dylematy humanisty”, Przegląd Polityczny 2018, issue 151/152, pp. 2–14.
Google Scholar

Danto Arthur C., Czym jest sztuka, trans. A. Kunicka, Wydawnictwo Aletheia, Warsaw 2016.
Google Scholar

Doyal Len, Gough Ian, A Theory of Human Need, The Guilford Press, New York 1991, https://doi.org/10.1007/978-1-349-21500-3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-21500-3

Fiut Ignacy S., Urbaniak Marcin, Wiedza w perspektywie ewolucyjnej, Wydawnictwo Aureus, Krakow 2017.
Google Scholar

Hajduk Zygmunt, Nauka a wartości, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2008.
Google Scholar

Hostyński Lesław, Wartości utylitarne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998.
Google Scholar

Hudzik Jan P., Wykłady z filozofii mediów. Podstawy nauk o komunikowaniu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2017.
Google Scholar

Kreft Jan, “Władza algorytmów mediów – między reifikacją a rynkiem”, Zarządzanie w Kulturze 2018, issue 19, pp. 11–28, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.18.002.8494
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/20843976ZK.18.002.8494

Krzysztofek Kazimierz, “Wrażliwość zapisana w algorytmach? Między technomorfizacją człowieka a antropomorfizacją maszyny”, Kultura Współczesna 2018, issue 4, pp. 24–40.
Google Scholar

Lemańska Anna, “Matematyczność czy matematyzowalność przyrody”, Studia Philosophiae Christianae 2013, issue 3(49), pp. 5–24.
Google Scholar

Lorenz Konrad, “Kants Lehre vom Apriorischen im Lichte gegenwärtiger Biologie”, [in:] K. Lorenz, F.M. Wuketits, Die Evolution des Denkes, Piper Verlag, München–Zurich 1983, pp. 95–124.
Google Scholar

Lorenz Konrad, Regres człowieczeństwa, trans. A.D. Tauszyńska, PIW, Warsaw 1986.
Google Scholar

Lorenz Konrad, Tak zwane zło, trans. Z. Stromenger, PIW, Warsaw 1996 (original edition 1963).
Google Scholar

Markowski Michał P., “Cioran. Portret fanatyka”, Przegląd Polityczny 2018, issue 150, pp. 115–159.
Google Scholar

Napiórkowski Marcin, Mitologia współczesna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2018.
Google Scholar

Nowak Jakub, Polityki sieciowej popkultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2017.
Google Scholar

Pinker Steven, Nowe Oświecenie. Argumenty za rozumem, nauką, humanizmem i postępem, trans. T. Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań 2018.
Google Scholar

Plato, Plato in twelve Volumes, vol. 9, trans. H.N. Fowler, Cambridge, MA, Harvard University Press, William Heineman Ltd., London, 1925.
Google Scholar

Platon, Fajdros, trans. L. Regner, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2004.
Google Scholar

Platon, Fajdros, trans. W. Witwicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw 1958.
Google Scholar

Pleszczyński Jan, Epistemologia komunikacji medialnej. Perspektywa ewolucyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013.
Google Scholar

Pleszczyński Jan, “Komunikacja: natura i kultura”, Roczniki Filozoficzne 2011, issue 2(59), pp. 255–274.
Google Scholar

Pleszczyński Jan, “Maska i anonimowość jako problem komunikacji”, [in:] Literatura. Media. Polityka, ed. M. Piechota, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2014, pp. 107–122.
Google Scholar

Pleszczyński Jan, “O tożsamościach komunikacyjnych, intersubiektywności i przymusie komunikowania się”, [in:] Komunikatywizm – przyszłość nauki XXI wieku, ed. G. Habrajska, Wydawnictwo Primum Verbum, Łódź 2016, pp. 18–34.
Google Scholar

Popper Karl R., Eccles John C., The Self and Its Brain, Routledge & Kegan Paul, London and New York 1983.
Google Scholar

Safranski Rüdiger, Schopenhauer. Dzikie czasy filozofii, trans. M. Falkowski, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warsaw 2008.
Google Scholar

Sokal Alan, Bricmont Jean, Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, trans. P. Amsterdamski, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warsaw 2004.
Google Scholar

Stróżewski Władysław, Istnienie i sens, Wydawnictwo Znak, Krakow 1994.
Google Scholar

Stróżewski Władysław, Istnienie i wartość, Wydawnictwo Znak, Krakow 1981.
Google Scholar

Świat musi mieć sens. Przerwana rozmowa arcybiskupa Józefa Życińskiego i Aleksandry Klich, Agora, Warsaw 2012.
Google Scholar

Wendland Michał, Filozoficzne i metodologiczne podstawy historii komunikacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2014.
Google Scholar

White Hayden, “Posthumanizm a wyzwolenie ludzkości”, trans. A. Czarnacka, [in:] Hayden White, Przeszłość praktyczna, ed. E. Domańska, trans. J. Burzyński, A. Czarnacka, T. Dobrogoszcz, E. Domańska, E. Kledzik, A. Ostolski, P, Stachura, E. Wilczyńska, Ł. Zaremba, Wydawnictwo Universitas, Krakow 2014, pp. 267–273.
Google Scholar

Wilson Edward, O naturze ludzkiej, trans. B. Szacka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warsaw 1988.
Google Scholar

Życiński Józef, Granice racjonalności, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw 1993.
Google Scholar

Życiński Józef, Struktura rewolucji metanaukowej. Studium rozwoju współczesnej nauki, trans. M. Furman, Copernicus Center Press, Krakow 2013.
Google Scholar