The wall of silence surrounding literature and remembrance: Varlam Shalamov’s “Artificial Limbs”, Etc. as a metaphor of the soviet empire

Marcin Kępiński

doi:10.18778/1505-9057.57.01

Autor

Marcin Kępiński Professor of the University of Lodz, Ph.D. hab.; University of Lodz, Faculty of Philosophy and History, Institute of Ethnology and Cultural Anthropology; ul. Lindleya 3/5, 90-131 Łódź https://orcid.org/0000-0003-4367-3224

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.57.01

Słowa kluczowe:

literatura, świadectwo, pamięć, zapomnienie, totalitaryzm, łagry

Abstrakt

Literatura o charakterze autobiograficznym nabiera szczególnego znaczenia w świecie krwawych i tragicznych wydarzeń XX wieku, Holokaustu, drugiej wojny światowej, rzeczywistości totalitaryzmów hitlerowskiego i sowieckiego, obozów śmierci i przymusowej pracy. To pamięć doznanej traumy, dezintegrującej tożsamość, doświadczeń egzystencjalnych o charakterze granicznym, o których autor – świadek epoki – czuje przymus mówienia. Antropologiczna analiza opowiadania Warłama Szałamowa Protezy pozwala na uchwycenie roli pamięci oraz świadectwa autobiograficznego jako swoistego kulturowego i literackiego antidotum na milczenie oraz pamięć zafałszowaną przez totalitaryzm sowiecki. Autor Opowiadań kołymskich wiernie przedstawia świat będący poza nawiasem świata „ludzkiego”, prawie niemożliwy do opowiedzenia, ze względu na obecną w nim moralną nicość, przemoc i strach przed władzą. Władzą, która nakazuje zapomnieć o zbrodni, ofiarach i katach.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Marcin Kępiński - Professor of the University of Lodz, Ph.D. hab.; University of Lodz, Faculty of Philosophy and History, Institute of Ethnology and Cultural Anthropology; ul. Lindleya 3/5, 90-131 Łódź

Marcin Kępiński – professor of the University of Lodz, Ph.D. hab.; head of the Department of Cultural Anthropology, Institute of Ethnology and Anthropology, University of Lodz. In his research, he focuses on symbolic anthropology, the social and cultural impact of the media, cultural images of war, anthropological literature, and the recollections of People’s Poland and Martial Law. He published texts in journals such as “Kultura i Społeczeństwo”, “Kultura i Historia”, “Etnografia Polska”, “Kultura i Wychowanie”, and “Zeszyty Wiejskie”, as well as in multi-author monographs. He was the academic editor of the publication: Dwór. Ponowoczesne przygody idei i formy (Łódź 2016). Author of books: Mit, symbol, historia, tradycja. Gombrowicza gry z Kulturą (Warsaw 2006), Podróż w ciemności. Kulturowe obrazy wojny (Łódź 2012), Pomiędzy pamięcią autobiograficzną a zbiorową. Polska Ludowa i stan wojenny w narracjach łódzkich nauczycieli (Łódź 2016).

Bibliografia

Applebaum Anne, Gułag, trans. Jakub Urbański, Świat Książki, Warsaw 2005.
Google Scholar

Courtois Stephane, Werth Nicolas, Panne Jean-Louis, et al., Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, trans. Krzysztof Walkar, Andrzej Nieuważny, et al., Prószyński i S-ka, Warsaw 1999.
Google Scholar

Figes Orlando, Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji, trans. Władysław Jeżewski, Wydawnictwo Magnum, Warsaw 2008.
Google Scholar

Golka Marian, Pamięć społeczna i jej implanty, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warsaw 2009.
Google Scholar

Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, trans. Marcin Król, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2008.
Google Scholar

Kępiński Marcin, Pomiędzy pamięcią autobiograficzną a zbiorową. Polska Ludowa i stan wojenny w narracjach łódzkich nauczycieli, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
Google Scholar

Klimowicz Tadeusz, Przewodnik po współczesnej literaturze rosyjskiej i jej okolicach (1917–1996), Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1996.
Google Scholar

Le Goff Jacques, Historia i pamięć, trans. Anna Gronowska, Joanna Stryjczyk, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warsaw 2007.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323526629

Miłosz Czesław, Zniewolony umysł, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999.
Google Scholar

Orwell George, Rok 1984, trans. Tomasz Mirkowicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warsaw 1989.
Google Scholar

Ricoeur Paul, Pamięć, historia, zapomnienie, trans. Janusz Margański, Universitas, Kraków 2007.
Google Scholar

Saryusz-Wolska Magdalena, Traba Robert (eds.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warsaw 2015.
Google Scholar

Szałamow Warłam, Opowiadania kołymskie, vol. II, trans. Juliusz Baczyński, Wydawnictwo ATEXT, Gdańsk 1991.
Google Scholar

Szałamow Warłam, Wiszera. Antypowieść, trans. Juliusz Baczyński, Czytelnik, Warsaw 2000.
Google Scholar

Szkoła Dawid, “Zakładniczka historii”, [in:] Zmiany, metamorfozy, rewolucje, Małgorzata Czapiga, Katarzyna Konarska (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2018.
Google Scholar

Śpiewak Paweł, Pamięć po komunizmie, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2005.
Google Scholar

Wat Aleksander, Mój wiek. Pamiętnik mówiony. Rozmowy prowadził i wstępem opatrzył Czesław Miłosz, part 1, Czytelnik, Warsaw 1990.
Google Scholar