W poszukiwaniu odwróconego czasu awangardy. Próba odczytania fenomenu Debory Vogel w kontekście kryzysu nowoczesnego doświadczenia

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6107.36.04

Słowa kluczowe:

antycypacje w sztuce, awangarda, neoawangarda, Nachträglichkeit, posthistoryzm, czasowość doświadczenia estetycznego, przestrzenność doświadczenia estetycznego

Abstrakt

Artykuł jest próbą rozważenia koncepcji artystycznej Debory Vogel w kontekście refleksji nad transformacjami doświadczenia późnej nowoczesności. Jedną z tych zmian, którą uważam za kluczową, jest odejście od narracyjnej linearności ku polifonicznej symultaniczności, związane z przeniesieniem akcentu z czasowych aspektów nowoczesnego doświadczenia na jego aspekty przestrzenne. Drugim kontekstem, w którym rozważam fenomen Vogel, są transformacje, które zaszły w sztuce pod wpływem awangardy – z takimi jej wiodącymi pojęciami jak symultaniczność, polifonia, zaburzenie hierarchii, brak centrum, zdarzenie, wykorzenienie, zatarcie granic między sztuką i życiem. Uważam, że pełne znaczenie wymienionych wątków staje się widoczne w sztuce neoawangardowej. Śledząc wątki sztuki neoawangardowej, wyodrębniam zmiany, które wydają się ważne z perspektywy konieczności powrotu do Vogel jako ich antycypatorki. Metoda, którą przyjmuję, zakłada szczególne rozumienie antycypacji, zgodnie z którym początek (awangarda) jest współtworzona przez jej kontynuację (neoawangardę).

Bibliografia

Berman Marshall, Wszystko, co stałe rozpływa się w powietrzu. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności, tłum. Marcin Szuster, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar

Bürger Peter, Teoria awangardy, przeł. Jadwiga Kita-Huber, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar

Danto Arthur Coleman, Po końcu sztuki. Sztuka współczesna i zatarcie się granic tradycji, przeł. Mateusz Salwa, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2013.
Google Scholar

Didi-Huberman Georges, Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, przeł. Barbara Brzezicka, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2011.
Google Scholar

Duchamp du signe, Textes réunis par Marc Sanouillet, Paris, Flammarion, Paris 1975.
Google Scholar

Foster Hal, Powrót realnego. Awangarda u schyłku wieku, przeł. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2010.
Google Scholar

Jay Martin, Pieśni doświadczenia. Nowoczesne amerykańskie i europejskie wariacje na uniwersalny temat, przeł. Agnieszka Rejniak-Majewska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2008.
Google Scholar

Jimenez Marc, La critique. Crise de l`art ou consensus culturel?, Klincksieck, Paris 1995.
Google Scholar

Lyotard Jean-François, Les transformateurs Duchamp, Éditions Galilee, Paris 1977.
Google Scholar

Montaże. Debora Vogel i nowa legenda miasta, red. Andrij Bojarov, Paweł Polit, Karolina Szymaniak, wyd. Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2017.
Google Scholar

Rochlitz Rainer, Subversion et subvention. Art contemporain et argumentation esthétique, Paris, Gallimard, 1994.
Google Scholar

Schulze Gerhard, Die Erlebnisgesellschaft: Kultursoziologie der Gegenwart, Campus Verlag, Frankfurt 1992.
Google Scholar

Zeidler-Janiszewska Anna, Między melancholią a żałobą: estetyka wobec przemian w kulturze współczesnej, Wydawnictwo Instytutu Kultury, Warszawa 1996.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2020-09-30

Jak cytować

Lorenc, I. (2020). W poszukiwaniu odwróconego czasu awangardy. Próba odczytania fenomenu Debory Vogel w kontekście kryzysu nowoczesnego doświadczenia. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica, (36), 41–55. https://doi.org/10.18778/0208-6107.36.04