Umowy transformacyjne (transformative agreements) w kontekście otwartego dostępu do wyników badań naukowych

Autor

  • Leszek Szafrański Uniwersytet Jagielloński, Biblioteka Jagiellońska

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-7435.29.04

Słowa kluczowe:

LIBER, otwarty dostęp, otwarta nauka, Plan S, umowy transformacyjne

Abstrakt

Przez ostatnie lata otwarty dostęp rozwijał się na świecie bardzo dynamicznie. Wiele krajów wdrożyło politykę otwartego dostępu i utworzyło różne ścieżki upubliczniania wyników badań naukowych. Powstało wiele zasad i wytycznych z tym związanych m.in. Plan S, którego celem jest wdrożenie od 2020 r. pełnego i nieograniczonego dostępu do publikacji powstających z wyników badań finansowanych ze środków publicznych. Z wprowadzeniem tego typu działań związane jest podpisywanie, a w szczególności przekształcanie dotychczasowych umów z wydawcami na umowy oparte na zasadach otwartego dostępu (ang. transformative agreements). Tworzone są standardy pozwalające na wsparcie konsorcjów krajowych i bibliotek w negocjowaniu wdrażania nowego typu umów np. pięć zasad negocjacji z wydawcami LIBER (Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche – Stowarzyszenie Europejskich Bibliotek Naukowych). Celem artykułu jest przedstawienie dobrych praktyk i przybliżenie działań realizowanych na świecie w zakresie wprowadzania strategii otwartego dostępu, a zwłaszcza polityk wybranych krajów Unii Europejskiej w negocjacjach z wydawcami naukowymi, które mogą stać się inspiracją do działań związanych z otwartością w nauce realizowanych w Polsce.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

About Us: LIBER (Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche – Association of European Research Libraries) is the voice of Europe’s research libr ary community (b.d.). The Hague: Liber. Pobrane 6 czerwca 2019, z: https://libereurope.eu/about-us
Google Scholar

Accelerating the transition to full and immediate Open Access to scientific publications (b.d.). cOAlition S. Brussels: cOAlition S. (Dokument nieopublikowany).
Google Scholar

Agreement Registry (b.d.). ESAC. Pobrane 6 czerwca 2019, z: https://esac-initiative.org/about/transformative-agreements/agreement-registry
Google Scholar

Czym jest BASE? (b.d.). BASE. Pobrane 6 czerwca 2019, z: https://www.base-search.net/about/pl/index.php?
Google Scholar

Electronic Information Service National Programme (b.d.). Budapest: Library and Information Centre of the Hungarian Academy of Sciences. Pobrane 7 czerwca 2019, z: http://eisz.mtak.hu/index.php/en/285-principles-for-transitional-open-access-agreements-under-the-framework-of-electronic-information-service-national-programme.html
Google Scholar

Else, Holly (2018). Dutch publishing giant cuts off researchers in Germany and Sweden. Nature, 559, 454–455. Pobrane 19 września 2019, z: http://doi.org/10.1038/d41586-018-05754-1
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1038/d41586-018-05754-1

Enserink, Martin (2018). European science funders ban grantees from publishing in paywalled journals. Science. Pobrane 19 września 2019, z http://doi.org/10.1126/science.aav3093
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1126/science.aav3093

Factsheet on the negotiating strategy of swiss universities (2018). Bern: Swiss universities. Pobrane 7 czerwca 2019, z: https://www.swissuniversities.ch/fileadmin/swissuniversities/Dokumente/Hochschulpolitik/Open_Access/181108_Factsheets_Negociating_Strategy_of_swissuniversities_01.pdf
Google Scholar

Geschuhn, Kai (b.d.). ESAC. Efficiency and Standards for Article Charges. Pobrane 6 czerwca 2019, z: https://esac-initiative.org
Google Scholar

Grochowski, Paweł (2019). Seminarium WBN: Część 1: Dotychczasowy rozwój WBN, nowe modele licencyjne związane z planem S, implementacja licencji Springer Compact. ICM Uniwersytet Warszawski. (Dokument nieopublikowany).
Google Scholar

Hungarian Consortium terminates negotiations with Elsevier (2018). Pobrane 19 września 2019, z: http://eisz.mtak.hu/index.php/en/283-hungarian-consortium-terminates-negotiations-with-elsevier.html
Google Scholar

Janiak, Małgorzata (2012). Biblioteka cyfrowa, biblioteka elektroniczna, biblioteka wirtualna. W: M. Janiak, M. Krakowska, M. Próchnicka (red.), Biblioteki cyfrowe: praca zbiorowa (s. 15–65). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Google Scholar

Johnson, Rob (2019). From coalition to commons: Plan S and the future of scholary communication. Insights, 32 (1):5, 1. Pobrane 5 maja 2019, z: http://doi.org/10.1629/uksg.453
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1629/uksg.453

Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych (2015). Pobrane 17 maja 2019, z: https://www.gov.pl/web/nauka/dokumenty-na-temat-otwartego-dostepu
Google Scholar

Kingsley, Danny (2018). Relax everyone, Plan S is just the beginning of the discussion. Unlocking Research. Pobrane 21 września 2019, z: https://unlockingresearch-blog.lib.cam.ac.uk/?p=2148
Google Scholar

Kolasa, Władysław M. (2012). Biblioteki cyfrowe na świecie – powstanie i rozwój. W: M. Janiak, M. Krakowska, M. Próchnicka (red.), Biblioteki cyfrowe: praca zbiorowa (s. 66–95). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Google Scholar

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie informacji naukowej w epoce cyfrowej: dostęp, rozpowszechnianie i konserwacja (2007). Pobrane 4 maja 2019, z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52007DC0056&from=PL
Google Scholar

Kozierski, Piotr i in. (2013). Open Access: analiza zjawiska z punktu widzenia polskiego naukowca. Poznań–Kraków: Impuls. Pobrane 4 maja 2019, z: http://www.depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/2513/Open%20Access.pdf
Google Scholar

Kuster, Stephan (2019). Plan S: Making Open Access a Reality by 2020. Bruksela: The Guild. (Dokument nieopublikowany).
Google Scholar

Kwon, Diana (2018). Universities in Germany and Sweden Lose Access to Elsevier Journals. The Scientist. Pobrane 20 września 2019, z: https://www.the-scientist.com/news-opinion/universities-in-germany-and-sweden-lose-access-to-elsevier-journals--64522
Google Scholar

Leszczyński, Adam (2019). Nauka polska płaci koncernowi wydawniczemu Elsevier, kiedy inni bojkotują go za wysokie ceny. OKO.press. Pobrane 7 czerwca 2019, z: https://oko.press/nauka-polska-placi-koncernowi-wydawniczemu-elsevier-kiedy-inni-bojkotuja-go-za-wysokie-ceny
Google Scholar

LIBER Europe. Open Access: Five Principles for Negotiations with Publishers (2017). The Hague: LIBER Europe. Pobrane 7 czerwca 2019, z: https://libereurope.eu/blog/2017/09/07/open-access-five-principles-for-negotiations-with-publishers
Google Scholar

Licencje Wirtualnej Biblioteki Nauki w roku 2019: programy publikowania otwartego (2019). Warszawa: Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytet Warszawski. Pobrane 7 czerwca 2019, z: https://wbn.icm.edu.pl/licencje
Google Scholar

Majdecka, Ewa (2018). Narodowe Centrum Nauki w koalicji na rzecz wdrażania Open Access. Warszawa: Fundacja Centrum Cyfrowe. Pobrane 18 września 2019, z: https://centrumcyfrowe.pl/czytelnia/narodowe-centrum-nauki-w-koalicji-na-rzecz-wdrazania-open-access
Google Scholar

Making full and immediate Open Access a reality (b.d.). cOAlition S. Brussels: Science Europe. Pobrane 17 maja 2019, z: https://www.coalition-s.org/wp-content/uploads/271118_cOAlitionS_Guidance.pdf
Google Scholar

Manghi, Paolo i in. (2017). Realizing a Scalable and History-Aware Literature Broker Service for OpenAIRE. In: M. Agosti i in. (eds.), Digital Libraries and Multimedia Archives. IRCDL 2016. Communications in Computer and Information Science, vol. 701 (pp. 92–103). Cham: Springer.
Google Scholar

Negotiation principles internationally (b.d.). ESAC. Pobrane 5 maja 2019, z: https://esac-initiative.org/guidelines/#
Google Scholar

Open Access Network Austria, Österreichische Universitätenkonferenz. Empfehlungenfürdie Umsetzung von Open Access in Österreich (2016). Open Access Network Austria, Version 2. Pobrane 7 czerwca 2019, z: https://zenodo.org/record/51799/files/OANA_OA-Empfehlungen_23-05-2016_DEU.pdf?download=1
Google Scholar

Projekt DEAL (b.d.). Freiburg: Projekt DEAL. Pobrane 7 czerwca 2019, z: https://www.projekt-deal.de/about-deal
Google Scholar

Requirements for transformative Open Access agreements: Accelerating the transition to immediate and worldwide Open Access (b.d.). London: Jisc Collections. Pobrane 7 czerwca 2019, z: https://www.jisc-collections.ac.uk/Transformative-OA-Reqs
Google Scholar

Schiltz, Mark (2018). Science Without Publication Paywalls: cOAlition S for the Realisation of Full and Immediate Open Access. PLoSMed 15(9): e1002663. Pobrane 20 września 2019, z: http://doi.org/10.1371/journal.pmed.1002663
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1002663

Suber, Peter (2009). Timeline of the Open Access Movement. Pobrane 4 maja 2019, z: https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/4724185/suber_timeline.htm?sequence=1
Google Scholar

Szafrański, Leszek (2019). Zarządzanie zasobami dokumentów elektronicznych w instytucjonalnych repozytoriach akademickich. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Google Scholar

Transformative agreements (b.d.). ESAC. Pobrane 6 czerwca 2019, z: https://esac-initiative.org/about/transformative-agreements
Google Scholar

What is cOAlition S? (2019). Brussels: Science Europe. Pobrane 17 maja 2019, z: https://www.coalition-s.org/about
Google Scholar

Opublikowane

2019-12-16

Jak cytować

Szafrański, L. (2019). Umowy transformacyjne (transformative agreements) w kontekście otwartego dostępu do wyników badań naukowych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, 2(29), 61–71. https://doi.org/10.18778/0860-7435.29.04

Numer

Dział

Articles