GIS w nowych podstawach programowych geografii

Autor

  • Elżbieta Szkurłat Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki, Instytut Geografii
  • Iwona Piotrowska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Pracownia Dydaktyki Geografii i Edukacji Ekologicznej

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-1117.34.04

Słowa kluczowe:

technologie geoinformacyjne, Systemy Informacji Geograficznej (GIS), nowa podstawa programowa dla szkół ponadpodstawowych, geografia

Abstrakt

W ostatnich latach są podejmowane działania edukacyjne, których efektem jest m.in. zmiana filozofii i sposobów kształcenia geograficznego, związana z rozwojem gospodarki opartej na wiedzy oraz technologii cyfrowych. W artykule omówiono ogólne założenia i kierunki zmian w nowych podstawach programowych geografii dla szkoły podstawowej i ponadpodstawowej, ze szczególnym podkreśleniem potrzeby i znaczenia uwzględnienia wymagań z zakresu technologii geoinformacyjnych i Systemów Informacji Geograficznej (GIS; ang. Geographic Information Systems). Jednocześnie wyjaśniono znaczenie powyższych terminów, ponieważ właściwe rozumienie jest kluczowe dla poprawnego posługiwania się nimi. Zaprezentowano także odpowiednie zapisy zawarte w podstawach programowych. Ponieważ wprowadzenie GIS do edukacji szkolnej w takim wymiarze stanowi nową sytuację i duże wyzwanie dla nauczycieli, zwrócono także uwagę na możliwe trudności i ograniczenia w realizacji założeń podstawy programowej, podkreślając jednocześnie jak ważne jest także podjęcie konkretnych rozwiązań i propozycji w zakresie dokształcania nauczycieli w związku z zaprezentowanymi zmianami programowymi.

Bibliografia

Gaździcki J., 2006, Zakres tematyczny dziedziny geoinformacji jako nauki i technologii (Themes of GIScience and technology), „Roczniki Geomatyki – Annals of Geomatics”, Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa, 4 (2): 15–27.
Google Scholar

Gaździcki J., 2009, Studia wyższe w dziedzinie geoinformacji: aspekty modernizacji w Polsce (Tertiary studies in geoinformation: aspects of modernization in Poland), „Roczniki Geomatyki – Annals of Geomatics”, Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa, 7 (3): 7–18.
Google Scholar

Gaździcki J., Gotlib D., Jażdżewski I., Zwoliński Z., 2018, Aktualne aspekty edukacji geoprzestrzennej w Polsce, „Roczniki Geomatyki – Annals of Geomatics”, 16 (3/82): 235–240.
Google Scholar

GIS w szkole. Poradnik dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych, 2011, Centrum UNEP/GRID, Warszawa.
Google Scholar

Głowacz A., 2015, Teoretyczne i praktyczne aspekty wykorzystania GIS w szkolnej edukacji, [w:] Hibszer A., Szkurłat E. (red.), Technologie informacyjno-komunikacyjne w geograficznej praktyce edukacyjnej, „Prace Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego”, 5: 73–89.
Google Scholar

Hibszer A., Piotrowska I., Rachwał T., Szkurłat E., 2017, Warunki realizacji nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Geografia klasy V–VIII, „Geografia w Szkole”, 1: 35–37.
Google Scholar

Jażdżewska I. (red.), 2015, GIS in Higher Education in Poland. Curriculums, Issues, Discussion (GIS w szkolnictwie wyższym w Polsce. Programy, problemy, dyskusja), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Jażdżewska I., 2016, Oferta edukacyjna geoinformacji na Wydziale Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego 2015/2016 r., „Roczniki Geomatyki”, XIV, 3 (73): 351–362.
Google Scholar

Jażdżewska I., Werner P., Zwoliński Z., 2015, Current state and future perspectives of university education of GIS and geoinformation in Poland, [w:] Jażdżewska I. (red.), GIS in Higher Education in Poland. Curriculums, Issues, Discussion, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 5–23.
Google Scholar

Kozak J., 2008, Nauczanie teorii i technologii informacji geograficznej na studiach geograficznych na Uniwersytecie Jagiellońskim: uwarunkowania i perspektywy, „Roczniki Geomatyki”, VI, 5: 39–48.
Google Scholar

Kozak J., Szablowska-Midor A., 2009, Pożądane kompetencje absolwentów studiów geoinformatycznych: doświadczenia Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Roczniki Geomatyki”, VII, 6 (36): 73–80.
Google Scholar

Kroczak R., 2012, Systemy Informacji Geograficznej w szkole, „Geografia w Szkole”, 5: 6–10.
Google Scholar

MEN, 2017, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U., 2017, poz. 356).
Google Scholar

MEN, 2018a, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 roku w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U., 2018, poz. 467).
Google Scholar

MEN, 2018b, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U., 2018, poz. 1679).
Google Scholar

Nita J., Waga J.M., 2004, GIS w nauczaniu geografii: projekt TERRA-INFO-0597: możliwość wykorzystania baz danych, „Geografia w Szkole”, 3: 15–22.
Google Scholar

Piotrowska I., 1996, Wykorzystanie Geograficznych Systemów Informacyjnych w nauczaniu geografii, [w:] Jarowiecki J., Piskorz S. (red.), Różne drogi kształcenia i dokształcania nauczycieli geografii, Akademia Pedagogiczna w Krakowie, Kraków: 136–143.
Google Scholar

Piotrowska I., 2018, Technologie geoinformacyjne w podstawie programowej – wyzwanie dla nauczyciela geografii, [w:] Hibszer A., Szkurłat E. (red.), Nauczyciel geografii wobec wyzwań reformowanej szkoły, „Prace Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego”, 8, Sosnowiec: 33–50.
Google Scholar

Piotrowska I., Hibszer A., Szkurłat E., Rachwał T., 2017, Nowa podstawa programowa z geografii w szkole podstawowej – komentarze i odpowiedzi do opinii, „Geografia w Szkole”, 2: 18–21.
Google Scholar

Samulowska M., Wyka E., 2015, Nauczanie z wykorzystaniem narzędzi GIS – przykłady rozwijania umiejętności analizowania informacji przestrzennych, [w:] Hibszer A., Szkurłat E. (red.), Technologie informacyjno-komunikacyjne w geograficznej praktyce edukacyjnej, „Prace Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego”, 5, Łódź: 89–104.
Google Scholar

Szkurłat E., 2011, Idee Wacława Nałkowskiego a współczesna dydaktyka, [w:] Kurek S. (red.), Koncepcje Wacława Nałkowskiego w świetle osiągnięć współczesnej nauki i filozofii, „Studia Geographica II. Annals Universitatis Pedagogicae Cracoviensis”, 105, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków: 110–117
Google Scholar

Szkurłat E., Hibszer A., Angiel J., 2016, Zarys koncepcji szkolnej edukacji geograficznej, „Geografia w Szkole”, 5: 18–22.
Google Scholar

Szkurłat E., Hibszer A., Piotrowska I., Rachwał T., 2017a, Komentarz do podstawy programowej geografia na II etapie edukacyjnym, [w:] Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem; szkoła podstawowa, geografia, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa: 24–36.
Google Scholar

Szkurłat E., Piotrowska I., Hibszer A., Rachwał T., Wieczorek T., 2017b, Nowa podstawa programowa z geografii dla liceum ogólnokształcącego oraz technikum ‒ ogólne założenia i warunki realizacji, „Geografia w Szkole”, 3: 26–31.
Google Scholar

Zwoliński Z., 2009a, Rozwój myśli geoinformacyjnej, [w:] Zwoliński Z. (red.), GIS – platforma integracyjna geografii, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 9–21.
Google Scholar

Zwoliński Z. (red.), 2009b, GIS – platforma integracyjna geografii (GIS – geography integration platform), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar

Zwoliński Z., 2010, O homologiczności polskiej terminologii geoinformacyjnej (On homology of the Polish geoinformation terminology), [w:] Zwoliński Z. (red.), GIS – woda w środowisku, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 21–30.
Google Scholar

Europejskie Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (Dz.Urz.UE C 111 z dnia 6 maja 2008 r.).
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2018-12-30

Jak cytować

Szkurłat, E., & Piotrowska, I. (2018). GIS w nowych podstawach programowych geografii. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, (34), 61–76. https://doi.org/10.18778/1508-1117.34.04