Przeinaczanie i inne klęski poetów. Leśmianowski projekt poetologiczny w świetle lektury „Przygód Sindbada Żeglarza”

Dobrawa Lisak-Gębala

doi:10.18778/2299-7458.07.14

Autor

Dobrawa Lisak-Gębala Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej https://orcid.org/0000-0002-2442-5412

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.07.14

Słowa kluczowe:

Leśmian Bolesław, baśń literacka, poeta jako bohater literacki, autotematyzm w literaturze, filozofia poezji, „Przygody Sindbada Żeglarza”

Abstrakt

Artykuł ma na celu prześledzenie motywu klęski poety w kontekście projektu poetologicznego, najpełniej wyartykułowanego przez Bolesława Leśmiana w szkicach literackich, ale rozwijanego też w licznych wierszach z wątkami autotematycznymi. Autorka proponuje perspektywę peryferyjną, w centrum rozważań stawiając najbardziej feralnego poetę z galerii twórców przywoływanych przez Leśmiana, czyli wuja Tarabuka z Przygód Sindbada Żeglarza (1913). Choć ta wczesna baśń literacka traktowana jest zwykle jako tekst marginalny w dorobku pisarza, zawiera w postaci zalążkowej wiele elementów istotnych dla jego światopoglądu literackiego. Należy do nich między innymi wizja poety, który stara się rytm natury przekładać na rytm swoich śpiewnych wierszy, jednak stale doświadcza różnego rodzaju porażek – owoce jego pracy ulegają destrukcji, a kolejne metody utrwalania poezji przeinaczają oryginalny zamysł autora. Artykuł zawiera elementy polemiki z esejem Ryszarda Koziołka Wuj Tarabuk i nędza pisania.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Dobrawa Lisak-Gębala - Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej

Dobrawa Lisak-Gębala – ur. 1984, dr, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, ukończyła studia kulturoznawcze i polonistyczne na tejże uczelni, autorka monografii Ultraliteratura (2014) i Wizualne odskocznie (2016), współredaktorka tomów Esej – sztuka – nauka. Czytając Czapskiego oraz Centra – peryferie w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Artykuły naukowe publikowała m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Zagadnieniach Rodzajów Literackich”, „Przestrzeniach Teorii”, „Autobiografii” i „Res Facta Nova”. Zajmuje się historią literatury polskiej XX i XXI wieku oraz badaniami nad intermedialnością. Adres e-mail: dobrawa.lisak-gebala@uwr.edu.pl

Bibliografia

Agamben G., Parodia, [w:] G. Agamben, Profanacje, przeł. i wstępem opatrzył M. Kwaterko, Warszawa 2006.
Google Scholar

Błoński J., Bergson a program poetycki Bolesława Leśmiana, [w:] Studia o Leśmianie, red. M. Głowiński, J. Sławiński, Warszawa 1971.
Google Scholar

Chlebnikow W., O wierszach, [w:] W. Chlebnikow, Włamanie do wszechświata. Poezja i proza, wybór i przekład A. Kamieńska i J. Śpiewak, Kraków 1972.
Google Scholar

Cieślak T., Bóg i świat w poezji Bolesława Leśmiana, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 1998, z. 1.
Google Scholar

Czabanowska-Wróbel A., Baśń w literaturze Młodej Polski, Kraków 1996.
Google Scholar

Czabanowska-Wróbel A., Złotnik i śpiewak. Poezja Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana w kręgu modernizmu, Kraków 2009.
Google Scholar

Dembińska-Pawelec J., Bolesław Leśmian – światopogląd rytmiczny, [w:] J. Dembińska-Pawelec, „Poezja jest sztuką rytmu”. O świadomości rytmu w poezji polskiej dwudziestego wieku (Miłosz – Rymkiewicz – Barańczak), Katowice 2010.
Google Scholar

Dentith S., Parody, Londyn–Nowy Jork 2005.
Google Scholar

Głowiński M., Wprowadzenie, [do działu:] Przekłady. Francuska krytyka tematyczna, „Pamiętnik Literacki” 1971, z. 2, s. 174.
Google Scholar

Głowiński M., Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana. Prace wybrane, t. 4, Kraków 1998.
Google Scholar

Gorczyńska M., Miejsca Leśmiana. Studium topiki krytycznoliterackiej, Kraków 2011.
Google Scholar

Grodzki B., Leśmianowska baśń nowoczesna. O „Przygodach Sindbada Żeglarza” Bolesława Leśmiana, Lublin 2012.
Google Scholar

Igliński G., Magia serca i słowa w modernistycznych snach i wizjach, Warszawa 2005.
Google Scholar

Kluba A., Autoteliczność, referencyjność, niewyrażalność. O nowoczesnej poezji polskiej (1918–1939), wyd. 2, Toruń 2014.
Google Scholar

Koziołek R., Wuj Tarabuk i nędza pisania, [w:] R. Koziołek, Znakowanie trawy albo praktyki filologii, Katowice 2011.
Google Scholar

Leśmian B., Dzieła wszystkie, t. 2. Szkice literackie, zebrał i opracował J. Trznadel, Warszawa 2011.
Google Scholar

Leśmian B., Poezje zebrane, t. 1 i 2, Warszawa 2017.
Google Scholar

Leśmian B., Przygody Sindbada Żeglarza, Kraków 1950.
Google Scholar

Markowski M.P., Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007.
Google Scholar

Mitosek Z., Mimesis. Zjawisko i problem, Warszawa 1997.
Google Scholar

Opacki I., Poetyckie dialogi z kontekstem, Katowice 1979.
Google Scholar

Platon, Fajdros, przeł. W. Witwicki, Kęty 2002.
Google Scholar

Próchnicki W., U początków poetyki Leśmiana, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie” 1977, z. 36.
Google Scholar

Simmel G., Transcendencja życia, [w:] G. Simmel, Filozofia życia. Cztery rozdziały metafizyczne, przeł. M. Tokarzewska, wstęp S. Borzym, Warszawa 2007.
Google Scholar

Szkoła Genewska w krytyce. Antologia, wybór H. Chudak i in., Warszawa 1998.
Google Scholar

Śniedziewski P., „Treść, gdy w rytm się stacza”. Leśmian i symboliczna fascynacja rytmem, „Pamiętnik Literacki” 2006, z. 3.
Google Scholar

Wawryk J., Wokół Leśmianowskich baśni dla dzieci, Wrocław 2013.
Google Scholar

Woźniak-Łabieniec M., Metamorfozy Leśmianowskiego człowieka (zarys problematyki), [w:] Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, red. T. Cieślak, B. Stelmaszczyk, Kraków 2000.
Google Scholar

Wójcik T., Rytm w światopoglądzie Bolesława Leśmiana, „Przegląd Humanistyczny” 1995, nr 1.
Google Scholar

Zimand R., Preliminaria do klechd Leśmiana, [w:] Studia o Leśmianie, red. M. Głowiński, J. Sławiński, Warszawa 1971.
Google Scholar