Nowe Miasto w Szadku w kartografii XIX-wiecznej – niezrealizowane obietnice nowej przestrzeni społecznej

Zbigniew Głąb

doi:10.18778/1643-0700.20.01

Autor

Zbigniew Głąb Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/1643-0700.20.01

Słowa kluczowe:

kartografia, industrializacja, Nowe Miasto

Abstrakt

Analiza XIX-wiecznych planów miejskich Szadku pokazuje koncepcję Nowego Miasta jako kolejnego etapu rozwoju ośrodka o tradycjach sukienniczych. Planowana przebudowa tej części miasta, jak również sprowadzenie nowych osadników, wpisywała się w ówczesną akcję industrializacyjną będąc jednocześnie pewnego rodzaju obietnicą lepszego życia. Obietnica ta jednak nie została spełniona, a działanie zamknęło się głównie w sferze „gabinetowej” kół rządowych i pracowniach kartografów. Niemniej jednak interesujące jest prześledzenie tego fragmentu historii będącego częścią większego planu industrializacji Królestwa Polskiego i wskazanie przyczyn niepowodzenia podjętych działań.

Bibliografia

AGAD, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych, sygn. 1787.
Google Scholar

AGAD, Zbiory kartograficzne, sygn. AG 33/184–20.
Google Scholar

AGAD, Zbiory kartograficzne, sygn. AG 86/323–26.
Google Scholar

AGAD, Zbiory kartograficzne, sygn. K. 486–19.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, zbiory kartograficzne, sygn. 2725.
Google Scholar

Gąsiorowska N. (red.), Missalowa G. (oprac.), Materiały do historii miast, przemysłu i klasy robotniczej w okręgu łódzkim, t. I: Źródła do historii klasy robotniczej okręgu łódzkiego, Warszawa 1957.
Google Scholar

Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564–1565, cz. II, wyd. A. Tomczak, Bydgoszcz 1963.
Google Scholar

Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1628–1632, cz. II: Województwo sieradzkie, wyd. Z. Guldon, Warszawa–Wrocław–Kraków 1969.
Google Scholar

Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1616–1620, cz. I, wyd. Z. Górski, R. Kabaciński, J. Pakulski, Warszawa–Wrocław–Kraków 1994.
Google Scholar

Wąsicki J., Opisy miast polskich z lat 1793–1794, cz. I, II, Poznań 1962.
Google Scholar

Zgierz. Źródła do dziejów miasta w XIX i XX w., wyd. M. Bandurka, Łódź 1976.
Google Scholar

Bartoszewicz A., Obraz kartograficzny Szadku w XIX wieku, „Biuletyn Szadkowski” 2008, t. 8.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1643-0700.08.04

Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986.
Google Scholar

Czornik M., Dzielenie przestrzeni miejskiej – uwarunkowania konsumpcji ofert lokalizacji, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2015, nr 250, Ekonomia 4.
Google Scholar

Goldberg J., Struktura zawodowa ludności miast „wolnych” województwa sieradzkiego w 1791 r., „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki humanistyczno-społeczne” 1960, Seria I, z. 21.
Google Scholar

Goldberg J., Studium historyczno-urbanistyczne Szadku, Łódź 1961.
Google Scholar

Konig-Jażdżyńska J., Geneza rozwoju miasta kapitalistycznego w Łódzkim Okręgu Przemysłowym, „Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych” 1954 , t. V.
Google Scholar

Koter M., Rozwój przestrzenny i zabudowa miasta, [w:] B. Baranowski, J. Fijałek (red.), Łódź. Dzieje miasta, t. I: Do 1918 r., Warszawa–Łódź 1980.
Google Scholar

Kowecka E., Transport, łączność i handel, [w:] E. Kowecka (red.), Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. V: Od 1795 do 1870 r., Wrocław 1978.
Google Scholar

Kryński S., Traczewska-Białkowa Z., Rozwój nauki, techniki i szkolnictwa w dziedzinie geodezji od końca XVIII wkieku do 1918 roku, „ Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica” 1983, Geodezja, z. 75.
Google Scholar

Krzyżanowska N., Dyskursy (nie)pamięci w przestrzeni miasta, „Studia Socjologiczne” 2016, t. 1, z. 220.
Google Scholar

Kuczyński S.K., Herby urzędowe na ziemiach polskich w okresie porozbiorowym, [w:] S.K. Kuczyński, Herby miast polskich w okresie zaborów 1772–1918, Włocławek 1999.
Google Scholar

Kulesza M., Rozwój przestrzenny i współczesna struktura morfogenetyczna Szadku, „Biuletyn Szadkowski” 2003, t. 3.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1643-0700.03.03

Marszał T., Szadek jako ośrodek sukienniczy w XV–XVII wieku, „Biuletyn Szadkowski” 2014, t. 14.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1643-0700.14.03

Marszał T., Szadek. Monografia miasta, Szadek 1995.
Google Scholar

Milczarek J., Dawny powiat szadkowski w świetle spisu ludności z 1789 r., „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1964, t. VI.
Google Scholar

Olszewicz B., Kartografia polska XIX w., t. I, Warszawa 1998.
Google Scholar

Puś W., Lata zaborów (1795–1918), [w:] J. Śmiałowski (red.), Łask. Dzieje miasta, Łask 1998.
Google Scholar

Rosin R., Studia z dziejów miast dawnych województw łęczyckiego i sieradzkiego (XII–XVI w.), „Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Naukowych” 1959, Rok XIV, nr 1.
Google Scholar

Śmiałowski J., Przemiany gospodarcze w rolnictwie, rozwój miast i przemysłu w latach zaborów, [w:] J. Śmiałowski (red.), Szkice z dziejów sieradzkiego, Łódź 1977.
Google Scholar

Śmiałowski J., Uwłaszczenie mieszczan w miastach guberni kaliskiej, [w:] Studia do Dziejów Łodzi i Okręgu Łódzkiego, t. II: Uwłaszczenie chłopów i mieszczan rolników, Łódź 1966.
Google Scholar

Trzebiński W., Dokumentacja kartograficzna historii osadnictwa i sił wytwórczych w Polsce od końca XVIII do schyłku XIX w., [w:] VIII Powszechny Zjazd Historyków Polskich w Krakowie 14–17 września 1958. Referaty i dyskusja, Nauki Pomocnicze Historii, IX, Warszawa 1960.
Google Scholar